Badanie wymowy polskiej przy użyciu artykulografu elektromagnetycznego i kołowej macierzy mikrofonowej.

Anita Lorenc (UW), Daniel Król (PWSZ w Tarnowie)

Nagrane wystąpienie można zobaczyć poniżej oraz na naszym kanale na YouTube; tutaj znajdą Państwo prezentację multimedialną wyświetlaną podczas prelekcji.

Podczas wykładu zostaną zaprezentowane zostaną metodologia i wybrane wyniki badań opracowane w ramach projektu naukowo-badawczego pt. Współczesna wymowa polska. Badanie z wykorzystaniem trójwymiarowej artykulografii elektromagnetycznej (konkurs SONATA BIS) finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki na podstawie decyzji nr DEC-2012/05/E/HS2/03770.
Jednym z założeń projektu było stworzenie nowoczesnego laboratorium fonetyczno-eksperymentalnego i powołanie wielospecjalistycznego zespołu badawczego o interdyscyplinarnym charakterze. W jego skład weszli fonetycy – dr hab. Anita Lorenc, kierownik projektu (Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie – afiliacja projektu, Zakład Logopedii i Emisji Głosu, Uniwersytet Warszawski – zatrudnienie), dr Radosław Święciński – (Departament of Language and Literature Studies, University of Amsterdam) oraz specjaliści w zakresie akustyki, rozpoznawania i syntezy mowy, przetwarzania sygnałów, systemów ekspertowych i baz danych – dr inż. Daniel Król (Zakład Informatyki), dr inż. Łukasz Mik (Zakład Elektroniki i Telekomunikacji), dr inż. Robert Wielgat (Zakład Elektroniki i Telekomunikacji) oraz mgr inż. Rafał Jędryka (Zakład Informatyki) z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie.
W ramach projektu opracowywany jest obiektywny i aktualny opis normatywnych realizacji fonemów języka polskiego. W tym celu wykonano nagrania wymowy 20 mówców (10 kobiet i 10 mężczyzn) wyselekcjonowanych przez zespół ekspertów spośród 200 kandydatów, według ostrych kryteriów normatywnych. Do rejestracji i analizy materiału badawczego wykorzystano kilka urządzeń równocześnie: artykulograf elektromagnetyczny AG500, specjalnie zaprojektowany i zbudowany na potrzeby badań 16-kanałowy rejestrator audio wraz z kołową macierzą mikrofonową oraz trzy szybkie kamery przemysłowe. Dzięki synchronicznej rejestracji trzech typów sygnałów (artykulograficznego, akustycznego i wizyjnego) możliwy stał się wielopoziomowy, szczegółowy opis realizacji dźwięków języka polskiego, ukazujący zależności pomiędzy danymi pozyskanymi za pomocą różnych narzędzi badawczych.
Podczas wystąpienia szczególna uwaga poświęcona zostanie możliwościom analizy sygnału artykulograficznego z zastosowaniem oprogramowania komputerowego opracowanego w ramach projektu (program phonEMAtool). Przybliżone zostaną również zagadnienia cyfrowego kształtowania wiązki akustycznej z wykorzystaniem macierzy mikrofonowych oraz wielokanałowy system do analizy rozkładu pola akustycznego na twarzy mówcy, który powstał w ramach niniejszego projektu.